คำตอบคือ อาหารกับสิวเกี่ยวข้องกัน จากข้อมูลวิจัยทางการแพทย์ เช่น Smith et al. และ Ismail et al. พบว่า พฤติกรรมการกินบางอย่างอาจส่งผลต่อการเกิดสิวได้จริง โดยเฉพาะอาหารที่มีค่าดัชนีน้ำตาลสูง ซึ่งเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดสิว (high glycemic load; American Academy of Dermatology 2010;63:124-41.)
สำหรับค่าน้ำตาล สามารถดูเพิ่มเติมได้ที่ Glycemic Load = (GI) × (g of carbs – g of fiber) ÷ 100 โดยเทียบ 100 กรัมของอาหาร ซึ่งน่าจะนำไปใช้ได้มากกว่า ( http://www.health.harvard.edu/newsweek/Glycemic_index_and_glycemic_load_for_100_foods.htm )
omega-3 fatty acids, สารต้านอนุมูลอิสระ (antioxidants) เช่น กลูต้าไธโอน (glutathione), ซิงก์, วิตามินเอ และใยอาหาร (dietary fiber) แต่จากหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ยังไม่ชัดเจนว่าอาหารเสริมเหล่านี้ ช่วยรักษาสิวได้โดยตรง ดังนั้น การเน้นรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพจะได้ผลมากกว่า
โดยสรุป อาหารที่ควรหลีกเลี่ยงเพราะไม่อยากให้เป็นสิวเพิ่ม คือ อาหารที่มีค่าน้ำตาลสูง เช่น นม ไอศครีม สุดท้ายอย่าลืมออกกำลังกายและทำจิตใจแจ่มใสด้วย
เขียนบทความโดย
พญ.วิภาณี อัครภูษิต (Wipanee Akarapusit M.D.)
แพทย์ประจำ BSL Clinic เลขว. 39676
อาหารไม่ใช่สาเหตุเดียวของสิว แต่ในหลายคน “บางกลุ่มอาหาร” สามารถกระตุ้นให้สิวเห่อ หรือทำให้สิวอักเสบมากขึ้นได้ โดยเฉพาะอาหารที่มีน้ำตาลสูง ไขมันสูง หรือทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดแกว่งเร็ว การสังเกตตัวเองเป็นรายบุคคลจึงสำคัญ เพราะอาหารที่กระตุ้นสิวในคนหนึ่ง อาจไม่ทำอะไรกับอีกคนเลยก็ได้
ถ้าเป็นช็อกโกแลตที่มีน้ำตาลสูง เช่น ช็อกโกแลตนมหรือขนมช็อกโกแลตเคลือบต่าง ๆ อาจทำให้สิวขึ้นได้ในบางคน เพราะน้ำตาลและไขมันบางชนิดมีผลต่อฮอร์โมนและการอักเสบของผิว แต่ถ้าเป็นช็อกโกแลตเข้มข้น (Dark chocolate) ที่มีน้ำตาลไม่มาก และกินในปริมาณที่เหมาะสม อาจไม่ส่งผลชัดเจนต่อสิวในหลายคน
ในบางคนอาจมีปฏิกิริยากับนมวัวหรือนมบางประเภท ทำให้สิวเห่อหรืออักเสบง่ายขึ้น แต่บางคนดื่มนมแล้วไม่เป็นอะไรเลย วิธีที่ใช้งานได้คือ ลองจดบันทึกอาหารและสิวของตัวเอง หากพบว่าสิวมักเห่อในช่วงที่ดื่มนมมากกว่าปกติ อาจลองลดหรืองดชั่วคราว 2–4 สัปดาห์ แล้วสังเกตความเปลี่ยนแปลง ถ้ายังไม่แน่ใจควรปรึกษาแพทย์ก่อนตัดสินใจงดนมระยะยาว
ในหลายกรณี “ช่วยให้ดีขึ้นได้” โดยเฉพาะคนที่มีสิวอักเสบหรือสิวที่สัมพันธ์กับฮอร์โมนและการแกว่งของอินซูลิน อาหารที่มีน้ำตาลสูง น้ำอัดลม ชา-กาแฟใส่น้ำตาลเยอะ ๆ รวมถึงเบเกอรี่ อาจทำให้สิวอักเสบง่ายขึ้น การค่อย ๆ ลดของหวาน และเลือกแหล่งคาร์โบไฮเดรตที่ย่อยช้าลง จะช่วยให้ควบคุมสิวได้ง่ายขึ้นร่วมกับการรักษา
อาหารทอด น้ำมันเยอะ หรือฟาสต์ฟู้ดบางประเภท อาจกระตุ้นให้สิวแย่ลงได้ในบางคน เพราะมีทั้งไขมันบางชนิด เกลือ และน้ำตาลผสมอยู่ด้วย ไม่ได้หมายความว่ากินหนึ่งครั้งแล้วสิวขึ้นทันที แต่ถ้ากินบ่อยต่อเนื่องร่วมกับพักผ่อนน้อยหรือเครียดมาก สิวอาจควบคุมยากขึ้นได้
ชา-กาแฟเองไม่ได้เป็นสาเหตุของสิวโดยตรงในทุกคน แต่สิ่งที่มักแถมมาด้วยคือ น้ำตาล ครีมเทียม หรือไซรัปต่าง ๆ ถ้าดื่มหวานจัดหรือหลายแก้วต่อวัน รวมกับการนอนดึกหรือเครียดสะสม อาจเห็นว่าสิวอักเสบและผิวหมองง่ายขึ้น การลดความหวานและจำกัดปริมาณต่อวันช่วยลดปัจจัยเสี่ยงส่วนนี้ได้
ในบางรายโปรตีนผงบางชนิด (เช่น เวย์โปรตีนบางสูตร) หรืออาหารเสริมที่มีฮอร์โมน/สารกระตุ้นบางกลุ่ม อาจมีส่วนทำให้สิวเห่อได้ หากเริ่มมีสิวอักเสบมากขึ้นหลังเริ่มอาหารเสริมหรือโปรตีนผงตัวใหม่ ควรจดบันทึกและลองหยุดชั่วคราวเพื่อสังเกตอาการ และควรปรึกษาแพทย์ก่อนเริ่มอาหารเสริมใด ๆ โดยเฉพาะถ้ามีสิวอักเสบอยู่แล้ว
แนวทางทั่วไปคือ
เพิ่มผัก ผลไม้ ธัญพืชไม่ขัดสี
เลือกโปรตีนคุณภาพดี เช่น ปลา ไข่ เต้าหู้ ถั่วบางชนิด
ลดของทอด ของหวานจัด น้ำอัดลม และขนมจุกจิก
ดื่มน้ำในปริมาณเหมาะสม และหลีกเลี่ยงการดื่มน้ำหวานแทนน้ำเปล่า
การกินแบบสมดุล ร่วมกับการนอนพอและดูแลความเครียด ช่วยเสริมการรักษาสิวได้ดี
วิธีที่ใช้ได้จริงคือ “จดบันทึก”
จดว่าแต่ละวันกินอะไรบ้าง
จับคู่กับวัน/ช่วงที่สิวเห่อหรืออักเสบมากขึ้น
หากสังเกตเห็นความสัมพันธ์ซ้ำ ๆ เช่น กินเมนูหนึ่งแล้วสิวเห้อบ่อย สามารถลองงดอาหารนั้น 2–4 สัปดาห์แล้วดูความเปลี่ยนแปลง หากอาการดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ มีโอกาสสูงว่าอาหารนั้นอาจมีส่วนเกี่ยวข้อง
การปรับอาหารช่วยได้มากในหลายคน แต่ไม่ใช่ตัวแปรเดียว สิวยังเกี่ยวข้องกับฮอร์โมน พันธุกรรม การนอน ความเครียด การใช้สกินแคร์ และยาบางชนิด หากลองปรับอาหารมาระยะหนึ่งแล้วสิวยังไม่ดีขึ้น หรือกลับมาเหอบ่อย ควรปรึกษาแพทย์เพื่อประเมินภาพรวมของผิวและปัจจัยอื่นร่วมด้วย
ข้อมูลนี้จัดทำเพื่อให้ความรู้ทั่วไป ไม่ถือเป็นคำแนะนำทางการแพทย์หรือใช้แทนการพบแพทย์ หากมีอาการผิดปกติหรือข้อสงสัยเกี่ยวกับสุขภาพผิวหรือหนังศีรษะ ควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้ง
