ผื่น คัน อาการแพ้ผิวหนัง ดูแลอย่างไรให้ปลอดภัย?

เบื้องต้นแนะนำให้หยุดใช้ผลิตภัณฑ์ที่สงสัยทันที ล้างหน้าด้วยน้ำเปล่าหรือคลีนเซอร์ที่อ่อนโยนสำหรับผิวแพ้ง่าย หลีกเลี่ยงการขัดหรือถูแรง หากอาการผื่นคัน แดง บวม ไม่ดีขึ้นภายในไม่กี่วัน หรือมีแนวโน้มลุกลาม ควรพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยและประเมินการรักษาอย่างละเอียด

ควรเป็นผลิตภัณฑ์ที่ปราศจากน้ำหอม แอลกอฮอล์ สี และสารกันเสียที่รุนแรง เลือกสูตรที่ระบุว่าเหมาะกับผิวแพ้ง่าย เน้นให้ความชุ่มชื้นกับผิวโดยไม่ก่อให้เกิดการระคายเคือง และควรทดลองใช้ทีละตัว หากมีอาการผื่นคัน แดง แสบ ควรหยุดใช้และสังเกตอาการ

การรักษาผื่นแพ้ผิวหนังขึ้นอยู่กับสาเหตุ หากในชีวิตประจำวันสามารถหลีกเลี่ยงสารกระตุ้นหรือปัจจัยที่ทำให้เกิดผื่นคันได้ อาการมักควบคุมได้ดีและไม่กำเริบง่าย แต่ในบางกรณีที่ยังเลี่ยงปัจจัยกระตุ้นไม่ได้ หรือมีโรคผิวหนังพื้นฐานร่วมด้วย อาจมีโอกาสกลับมาเป็นซ้ำเป็นระยะ

ควรรีบพบแพทย์เมื่อผื่นคันลุกลามเร็ว มีผื่นทั่วตัว มีไข้ร่วมด้วย มีอาการบวมรอบตา ริมฝีปาก หรือรู้สึกหายใจลำบาก ผื่นมีน้ำเหลือง ซึม เจ็บมาก หรือสงสัยว่ารับประทานยา/อาหารบางอย่างแล้วเกิดผื่นทันที รวมถึงผื่นที่เป็นเรื้อรัง รักษาเองแล้วไม่ดีขึ้น

ควรหยุดใช้ยาหรือผลิตภัณฑ์ใหม่ที่เพิ่งเริ่มใช้ สังเกตว่ามีอาการแน่นหน้าอก หายใจไม่สะดวก หน้ามืด หรือบวมที่ใบหน้าและลำคอหรือไม่ หากมีอาการเหล่านี้จำเป็นต้องพบแพทย์โดยเร็ว การมีผื่นคันร่วมกับไข้อาจเกี่ยวข้องกับการติดเชื้อหรือปฏิกิริยาจากยา ซึ่งต้องได้รับการวินิจฉัยและติดตามอย่างใกล้ชิด

ผิวเด็กมักบอบบางและสูญเสียน้ำได้ง่าย จึงควรใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดและบำรุงที่ออกแบบมาสำหรับเด็กโดยเฉพาะ หลีกเลี่ยงการอาบน้ำนานหรือใช้น้ำอุ่นเกินไป ไม่ใช้สกินแคร์ของผู้ใหญ่กับเด็กโดยตรง และควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยาทาผื่นคันทุกครั้ง โดยเฉพาะยาที่มีสเตียรอยด์

หากเกิดผื่นคันเฉพาะที่จากแมลงกัดต่อย ควรล้างทำความสะอาดผิวอย่างเบามือ ประคบเย็นเพื่อลดบวมและคัน หลีกเลี่ยงการเกาแรง ๆ เพื่อป้องกันแผลถลอกและการติดเชื้อ หากสงสัยว่าเกิดจากน้ำยาซักผ้าหรือสารเคมี ควรเปลี่ยนไปใช้สูตรอ่อนโยน หรืองดใช้ชั่วคราวและสังเกตอาการ หากผื่นลุกลามมากหรือมีอาการอื่นร่วมด้วยควรพบแพทย์

ผื่นคันเรื้อรังบางชนิดสัมพันธ์กับภูมิแพ้ เช่น ผื่นลมพิษเรื้อรัง ผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง หรือผื่นจากการแพ้สัมผัสสารบางอย่างในชีวิตประจำวัน เช่น โลหะ ยาง น้ำหอม น้ำยาทำความสะอาด การซักประวัติอย่างละเอียดและการตรวจเพิ่มเติมในบางราย จะช่วยให้ทราบว่าสัมพันธ์กับภูมิแพ้หรือปัจจัยอื่นมากน้อยเพียงใด

ควรจดหรือถ่ายรูปยา สกินแคร์ เครื่องสำอาง และผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดที่ใช้เป็นประจำ เตรียมข้อมูลว่าผื่นคันเริ่มขึ้นเมื่อไร เป็นบริเวณไหน มีเหตุการณ์หรือปัจจัยกระตุ้นก่อนเกิดผื่นหรือไม่ เช่น อาหาร ยา สัตว์เลี้ยง การเปลี่ยนสถานที่ทำงาน รวมถึงถ่ายรูปผื่นในช่วงที่อาการชัดเจนไว้ เพื่อช่วยให้แพทย์ประเมินสาเหตุและวางแผนการรักษาได้ละเอียดขึ้น