ถึงสิวผดจะเป็นสิวเม็ดเล็กๆ แต่หากขึ้นเต็มหน้าคงไม่ใช่ปัญหาเล็กๆ หลายคนพยายามรักษาสิวผดมาหลายวิธี แต่สิวเม็ดเล็กๆ ก็ไม่ยอมลดลงสักที หรือใครที่เป็นสิวผดอยู่ ได้ลองสังเกตอาการสิวของตัวเองไหมว่า สิวผดมักชอบขึ้นเวลาไหน? บางคนช่วงอากาศร้อนสูงๆ สิวจะเห่อขึ้นมากกว่าปกติ ส่วนช่วงเช้าจะไม่ปรากฏหรือมีปรากฏน้อยกว่าช่วงบ่ายที่แดดแรงๆ ส่วนบริเวณที่พบสิวผดได้บ่อยๆ คือ เช่นหน้าผาก ขมับ แก้ม กรอบหน้า คอนเทนต์นี้ BSL ขอมารวมสาเหตุของสิวผด วิธีการรักษาและการดูแลตัวเอง เพื่อป้องกันการเกิดสิวผดเห่อขึ้นหน้าอีก อ่านจบและนำคำแนะนำไปปรับใช้ สามารถทำให้สิวผดลดลง เพื่อให้ผิวกลับมาเรียบเนียนกระจ่างใสขึ้น
สิวผด มีลักษณะเป็นตุ่มนูนเล็กๆ ไม่มีหัว ขึ้นเป็นจำนวนมาก กระจายอยู่ทั่วบริเวณที่เกิด เมื่อสัมผัสแล้วจะรู้สึกสากๆ ที่ผิวหนัง ทำให้ผิวไม่เรียบเนียนสม่ำเสมอ โดยสาเหตุส่วนใหญ่ที่กระตุ้นให้เกิดสิวผดนั้นมาจากปัจจัยภายนอก เช่น ความร้อนจากอากาศที่อบอ้าว, ไอความร้อนจากหน้าเตาอาหาร, เหงื่อจากการออกกำลังกาย, ล้างหน้าบ่อย เช็ดถูผิวแรงเกินไป, บำรุงผิวด้วยเครื่องสำอางที่ไม่เหมาะกับผิว, พักผ่อนไม่เพียงพอ มีผลต่อภูมิคุ้มกัน โดยสิวผด เป็นอาการแพ้ของผิวหนัง ไม่ใช่ปัญหาสิวอย่างที่ใครหลายคนเข้าใจ
อาการคันของสิวผดในทางการแพทย์ พบว่ายังเกิดจากเชื้อราหรือเชื้อยีสต์ที่ชื่อ P. ovale เป็นตัวทำปฏิกิริยากับต่อมไขมันให้ผลิตน้ำมันออกมาเยอะ จนน้ำมันกลายเป็นอาหารสุดโปรดของพวกยีสต์ตัวนี้ ทำให้เชื้อราหรือเชื้อยีสต์มีการเจริญเติบโตมากผิดปกติ โดยเป็นลักษณะของอาการ “รูขุมขนอักเสบจากเชื้อรา” ทำให้เกิดสิวผด ผดผื่น สิวเม็ดเล็กๆ ที่เกิดจากเชื้อรานี้จะเป็นตัวกระตุ้นให้มีอาการคัน ไม่เหมือนกับสิวทั่วๆ ไป จึงจำเป็นต้องใช้การดูแลที่เหมาะสมกับสาเหตุ เช่น ยาต้านเชื้อรา เป็นต้น และมักขึ้นบริเวณ หน้าผาก จมูก คาง เป็นต้น
หากสิวผดยังขึ้นซ้ำ หรือมีสิวชนิดอื่นร่วมด้วย อาจพิจารณาแนวทางใน โปรแกรมรักษาสิว รอยสิว หลุมสิว ที่ช่วยประเมินสาเหตุและวางแผนดูแลตามสภาพผิวแต่ละคน
หนึ่งทางเลือกของการแก้ปัญหาสิวผดที่สาเหตุ ในการรักษาสิวผด แนะนำว่าควรอยู่ในการดูแลรักษาจากคุณหมอที่มีความรู้ความเข้าใจถึงสาเหตุของการเกิดสิวในผิวของแต่ละคน เพราะอย่างที่กล่าวไปข้างต้น สิวผดมีสาเหตุและปัจจัยกระตุ้นให้เกิดขึ้นในแต่ละคนที่แตกต่างกัน ทำให้คุณอาจไม่สามารถหาสาเหตุของการเกิดสิวผดได้ ดังนั้นหมอสิวจะช่วยวิเคราะห์และหาสาเหตุของการเกิดสิวผดของคุณ ว่าเกิดจากอะไร และช่วยประเมินการรักษาให้เหมาะกับสาเหตุและสภาพผิวของคุณ โดยสิ่งที่คุณต้องคำนึงมากกว่าการที่สิวผดจะดีขึ้นแล้ว ยังต้องเป็นห่วงเรื่องของสุขภาพร่างกาย และสภาพผิวในระยะยาวอีกด้วย เมื่อดูแลผิวอย่างเหมาะสมด้วยวิธีที่สอดคล้องกับสภาพผิวแต่ละคน ช่วยให้สิวผดลดลง และเสริมให้ผิวดูเรียบเนียนและสุขภาพดีขึ้นได้ในระยะยาว
โปรแกรมรักษาสิว *ใช้เป็นตัวอย่างผลจากการเข้ารับการรักษาพยาบาลสำหรับผู้ป่วยเฉพาะราย
แนวทางการดูแลสิวผดที่ BSL ที่จะช่วยวิเคราะห์สาเหตุเฉพาะบุคคล และปรับแผนการรักษาให้เหมาะกับผิวของแต่ละคน หลีกเลี่ยงการใช้สารที่อาจกระตุ้นให้ผิวระคายเคือง พร้อมแนะนำผลิตภัณฑ์ที่เหมาะกับผิวบอบบาง เพื่อฟื้นฟูสภาพผิวให้แข็งแรงขึ้นในระยะยาว ลดปัญหาสิวผดได้จากสาเหตุ เพื่อให้คุณมั่นใจมากขึ้น
เนื่องจากยาบางชนิดที่ใช้ลดการอักเสบของสิวผดอาจมีส่วนผสมที่ควรใช้อย่างระมัดระวัง เช่น ยาที่มีฤทธิ์กดภูมิหรือทำให้อาการยุบลงได้ในระยะสั้น แต่การใช้ติดต่อกันเป็นเวลานานโดยไม่มีคำแนะนำ อาจมีความเสี่ยงต่อการเกิดผลข้างเคียง เช่น ผิวแห้ง ระคายเคือง หรือไวต่อสิ่งกระตุ้น เพื่อให้การดูแลสิวผดมีประสิทธิภาพและเหมาะสมกับสภาพผิว แนะนำให้ปรึกษาผู้ที่มีความรู้ ความเข้าใจ ในการประเมินสภาพผิวก่อนเลือกใช้ยา
เพราะความร้อน เป็นตัวกระตุ้นจากแสงแดด หรือความร้อนจากเตาไฟฟ้า เป็นสิ่งกระตุ้นการทำงานของต่อมเหงื่อให้ผลิตน้ำมันใต้ผิวและระบายเหงื่อออกมามากกว่าปกติ ยิ่งถ้าเหงื่อออกมากๆ แล้วผิวหน้าของคุณเจอมลภาวะสิ่งสกปรกต่างๆ ที่จะทำให้ผิวเกิดการอุดตัน เกิดเป็นตุ่มผดเม็ดเล็กๆ ขึ้นที่ผิวหน้าได้ จึงขอแนะนำให้คุณหลีกเลี่ยงความร้อน แต่หากเลี่ยงไม่ได้ และเวลาที่ผิวเกิดมีเหงื่อออกเยอะๆ ก็ควรล้างหน้าด้วยน้ำสะอาดอย่างเบามือ และรีบซับหน้าให้แห้งทันที และควรใช้ครีมกันแดดทุกครั้งที่ออกนอกบ้าน ครีมกันแดดควรมีประสิทธิภาพ มีค่า SPF 30 ขึ้นไป PA+++ ใช้ครีมกันแดดปริมาณ 1 ข้อนิ้วมือ (นิ้วก้อย) ในตอนเช้าเราแนะนำให้ทา 2 ครั้ง (รวมปริมาณเป็น 2 ข้อนิ้วมือ) ห่างกัน 20 นาทีก่อนออกจากบ้าน
บางครั้งการดูแลผิวมากเกินไป หรือรบกวนผิวบ่อย ๆ ก็ทำให้ผิวอ่อนแอลงได้เช่นกัน เมื่อผิวอ่อนแอ เกราะป้องกันผิวเสื่อมสภาพ ไม่สามารถปกป้องผิวจากมลภาวะต่าง ๆ ได้ดีเหมือนเดิม ก็ยิ่งเปิดโอกาสให้ปัญหาผิวตามมา ไม่ว่าจะเป็นสิวอุดตัน สิวอักเสบ หรือสิวผด พฤติกรรมที่อาจไปรบกวนผิวได้บ่อย ๆ ได้แก่ การถูผิวหน้าแรงเกินไป การทำทรีทเมนต์ นวดหน้า ขัดผิว หรือลอกผิวหน้าบ่อย ๆ ซึ่งควรหลีกเลี่ยง เพราะนอกจากจะไม่ช่วยให้สิวผดดีขึ้นแล้ว ยังเพิ่มความเสี่ยงที่ผิวจะอักเสบจนปัญหาฝ้าและหน้าหมองคล้ำถามหาได้อีกด้วย
หากต้องการให้ผิวฟื้นตัว และช่วยสนับสนุนการ รักษาสิวอุดตัน รวมถึงสิวผดในระยะยาว ควรค่อย ๆ ลดกิจกรรมหรือผลิตภัณฑ์ที่อาจกระตุ้นให้ผิวระคายเคืองลงบ้าง เพื่อให้ผิวมีโอกาสฟื้นฟูตัวเอง และกลับมาดูแข็งแรงขึ้นอย่างเป็นธรรมชาติ
สิวผดที่เกิดจากการล้างหน้าไม่สะอาด เช่น ทาครีมกันแดด ทารองพื้นแต่งหน้า บวกกับการใช้ชีวิตประจำวันที่ต้องเจอกับมลภาวะ ความร้อนจากแสงแดด ฝุ่นละออง ฝุ่นควัน ต่างๆ แล้วไม่ใช้คลีนซิ่งก่อนการใช้โฟมล้างหน้า หรือการล้างหน้าบ่อยจนเกินไปจะทำให้หน้ายิ่งแห้งตึง และเป็นตัวกระตุ้นให้สิวผดขึ้นได้ วิธีล้างหน้าให้ถูกต้องจึงเป็นสิ่งจำเป็น โดยแนวทางการล้างหน้าตามแนวขน อย่างอ่อนโยน เพื่อทำความสะอาดใบหน้าได้ดีกว่าที่เคย เป็นอีกหนึ่งวิธีลดสิวผดที่ทำได้ง่ายๆ
สิวผดอาจดูเหมือนปัญหาเล็กๆ แต่ส่งผลต่อความมั่นใจและสุขภาพผิวในระยะยาวได้ หากไม่ได้รับการดูแลที่เหมาะสม สิวผดไม่ใช่เพียงแค่เรื่องของสิว แต่เกี่ยวข้องกับปัจจัยต่างๆ ทั้งความร้อน มลภาวะ ความชื้น หรือแม้แต่การดูแลผิวประจำวันที่อาจกระตุ้นให้เกิดอาการหรือปัญหาผิวได้
การเลือกดูแลผิวให้เหมาะกับสภาพผิวของตัวเอง หลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้น และสังเกตอาการของผิวอย่างสม่ำเสมอ จะช่วยให้รับมือกับสิวผดได้อย่างเข้าใจมากขึ้น หากสิวผดมีแนวโน้มเป็นซ้ำ ควรปรึกษาแพทย์ เพื่อวางแผนการดูแลที่เหมาะสมเฉพาะบุคคล
ผิวที่แข็งแรง เริ่มต้นจากความเข้าใจผิวของตัวเอง เพราะการดูแลผิวที่ดี ไม่จำเป็นต้องเร่งรีบ แต่ควรเป็นสิ่งที่ทำได้ต่อเนื่องและเหมาะสมกับผิวของคุณอย่างเข้าใจ
เขียนบทความโดย
นพ. วุฒินันท์ สิทธิผลวนิชกุล (Wutinan Sithipolvanichgul, M.D.)
แพทย์ประจำ BSL Clinic เลขว. 39678
สิวผดมักมีลักษณะเป็นตุ่มเล็ก ๆ ไม่มีหัว ขึ้นเป็นเม็ด ๆ บริเวณใบหน้า หน้าผาก แก้ม หรือคอ มักสัมพันธ์กับความร้อน เหงื่อ การระคายเคือง หรือการแพ้ผลิตภัณฑ์บางชนิด แตกต่างจากสิวอักเสบหรือสิวหัวหนองที่มีตุ่มแดงเจ็บ ชัดเจนว่ามีหัวสิว และมักทิ้งรอยแดงหรือรอยดำมากกว่า
สิวผดมีลักษณะเป็นตุ่มเล็กไม่มีหัว มักเกิดจากการระคายเคือง ความร้อน เหงื่อ หรือการแพ้ผลิตภัณฑ์บางชนิด โดยมักพบเป็นกลุ่มบริเวณหน้าผาก แก้ม หรือคอ ขณะที่สิวอุดตันเกิดจากไขมันและผิวหนังที่ตายแล้วไปอุดตันรูขุมขน อาจมีหัวขาวหรือหัวดำ และมีลักษณะเป็นตุ่มนูนแข็งใต้ผิวหนัง การแยกแยะสิวผดกับสิวอุดตันอย่างถูกต้องสำคัญต่อการเลือกวิธีดูแล และรักษาที่สาเหตุ
ในบางคน สิวผดสามารถดีขึ้นหรือหายเองได้ หากสามารถหลีกเลี่ยงปัจจัยกระตุ้น เช่น ความร้อน เหงื่อ หรือการใช้ผลิตภัณฑ์ที่ก่อให้ผิวเกิดการระคายเคือง อย่างไรก็ตาม หากสิวผดมีอาการเรื้อรังหรือรุนแรง ควรเข้ารับคำปรึกษาจากแพทย์ เพื่อประเมินสาเหตุและแนวทางการดูแลที่เหมาะสม
อากาศร้อนและช่วงเวลาที่ร่างกายขับเหงื่อมาก จะกระตุ้นให้ต่อมไขมันผลิตน้ำมันเพิ่มขึ้น ผิวหนังจึงมีความชื้นสูงและเกิดการสะสมของสิ่งสกปรกในรูขุมขนได้ง่าย ส่งผลให้เกิดการระคายเคืองและสิวผดเห่อมากขึ้นในช่วงนี้ นอกจากนี้ รังสี UV ยังมีส่วนกระตุ้นการทำงานของต่อมไขมันและทำให้ผิวอ่อนแอลง จึงพบว่าสิวผดมักกำเริบในช่วงบ่ายหรือวันที่อากาศร้อน
ควรหลีกเลี่ยงสกินแคร์ที่มีเนื้อหนักหรือมันมากเกินไป ผลิตภัณฑ์ที่มีน้ำหอม แอลกอฮอล์ หรือกรดบางชนิดที่อาจทำให้ผิวระคายเคือง รวมถึงการสครับหน้าแรง ๆ หรือบ่อยเกินไป เพราะอาจยิ่งกระตุ้นให้สิวผดเห่อเพิ่มขึ้น การเลือกผลิตภัณฑ์ที่อ่อนโยน เหมาะกับผิวแพ้ง่าย และไม่อุดตันรูขุมขน จะช่วยให้การรักษาสิวผดทำได้ง่ายขึ้น
การล้างหน้าบ่อยเกินไปอาจทำให้ผิวแห้งและระคายเคืองมากขึ้น แนะนำให้ล้างหน้าประมาณวันละ 2 ครั้ง เช้า–เย็น และเพิ่มการล้างอีกครั้งหลังออกกำลังกายหรือเหงื่อออกมาก โดยใช้คลีนเซอร์อ่อนโยน ไม่ทำให้ผิวตึง การดูแลผิวให้สมดุลช่วยลดโอกาสที่สิวผดจะกำเริบจากการทำความสะอาดที่มากเกินไป
สิวผดบางส่วนอาจสัมพันธ์กับการแพ้หรือการระคายเคืองจากเครื่องสำอางและผลิตภัณฑ์บำรุงผิว เช่น รองพื้น กันแดด หรือครีมบำรุงที่มีส่วนผสมบางชนิดที่ผิวไม่ทน การทดลองหยุดใช้ผลิตภัณฑ์ที่สงสัยทีละตัว และสังเกตอาการสิวผด จะช่วยให้รู้ได้มากขึ้นว่ามีความเกี่ยวข้องกับการแพ้หรือไม่
ไม่จำเป็นทุกคน การรักษาสิวผดบางกรณีเน้นที่การปรับพฤติกรรม เช่น ลดความร้อนและเหงื่อ เลือกสกินแคร์ให้เหมาะสม และหลีกเลี่ยงปัจจัยระคายเคืองก็อาจเห็นการเปลี่ยนแปลงได้ แต่ในกรณีที่สิวผดเรื้อรัง เห่อบ่อย หรือมีผื่นแดงร่วมด้วย แพทย์อาจพิจารณายาทา หรือยารับประทานบางชนิดร่วมกับการปรับพฤติกรรมเพื่อให้ผลการรักษาชัดเจนขึ้น
การรักษาสิวผดให้เห็นผลมักต้องปรับหลายด้านร่วมกัน เช่น
หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่ร้อนหรืออับชื้นนาน ๆ
เช็ดเหงื่อและทำความสะอาดผิวอย่างอ่อนโยนเมื่อเหงื่อออกมาก
ใช้สกินแคร์ที่อ่อนโยน เหมาะกับผิวแพ้ง่าย และไม่อุดตันรูขุมขน
หลีกเลี่ยงการเกา แกะ หรือสครับแรง ๆ บริเวณที่มีสิวผด
เมื่อผิวได้รับการพักจากสิ่งกระตุ้นร่วมกับการเลือกผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสม การรักษาสิวผดมักเห็นการเปลี่ยนแปลงชัดเจนมากขึ้น
ควรพิจารณาพบแพทย์เมื่อสิวผดมีอาการเรื้อรัง เห่อบ่อยในหลายจุด ร่วมกับมีผื่นแดง แสบ คัน ใช้สกินแคร์ทั่วไปแล้วไม่ดีขึ้น หรือเริ่มกระทบความมั่นใจในชีวิตประจำวัน การประเมินโดยแพทย์ช่วยให้เข้าใจสาเหตุที่แท้จริงของสิวผด และวางแผนรักษาสิวผดให้เหมาะกับสภาพผิวและไลฟ์สไตล์ของแต่ละคนได้ชัดเจนยิ่งขึ้น
ข้อมูลนี้จัดทำเพื่อให้ความรู้ทั่วไป ไม่ถือเป็นคำแนะนำทางการแพทย์หรือใช้แทนการพบแพทย์ หากมีอาการผิดปกติหรือข้อสงสัยเกี่ยวกับสุขภาพผิว ควรปรึกษาแพทย์ทุกครั้ง
